Wydawca treści Wydawca treści

Warto zobaczyć

04.07.2014 |

Najciekawsze zabytki kultury materialnej znajdujące się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Krosno.

Bielów - wieś założona w średniowieczu. W 1 poł. XIII w. włączona do latyfundium opactwa lubiąskiego. W okresie późniejszym własność urzędu domenalnego w Krośnie. W roku 1550 wieś liczyła 120 mieszkańców, a w roku 1801 - 170.
Na terenie wsi znajdują się zabytkowe zabudowania mieszkalne z pocz. XX w.   
Przy drodze z Bielowa do Łochowic znajduje się nieczynny cmentarz ewangelicki zachowany w stanie reliktowym.
 
Budachów – po raz pierwszy wzmiankowana w 1308 r. - wieś była wówczas własnością biskupstwa poznańskiego. W 1565 r. w posiadaniu rodziny von Baudach, po wojnie 30-letniej - von Pannewitz, ok. 1780 r. – von der Groben, następnie von Zastrow, w 1838 r. sprzedana radcy handlowemu nazwisku Endell, od 1865 r. w posiadaniu berlińskiej rodziny hugenockiej Fournier. Ok. 1804 r. we wsi zamieszkiwało 400 mieszkańców .
Zachował się zabytkowy kościół p.w. św. Józefa z lat 1782-1785 oraz cmentarz ewangelicki przykościelny.
 
Czetowice – wieś po raz pierwszy wzmiankowana w 1308 r. -  stanowiła wówczas własność biskupstwa poznańskiego . W 1421 r. wzmiankowana jako lenno rodziny von Grunberg (do XVII w ), następnie własność rodziny Gloger, później baronów von Kottowitz  (kon. XVIII w.). Od 1890 r. wchodziła w skład dóbr rodziny von Wedel. Ok. 1801 r. we wsi było 318 mieszkańców . 
Do zachowanych zabytków należy średniowieczny kościół filialny p.w. Matki Boskiej Bolesnej, przebudowany w okresie reformacji przez protestantów, posiadający cylindryczną wieżyczkę z XVII wieku i rzeźbiony w kamieniu ołtarz w kształcie tryptyku. Pozostałe zabytki, to: 4 domy mieszkalne z pocz. XX w. oraz zespół pofolwarczny i cmentarz ewangelicki. 
 
Dobrosułów – pierwsze wzmianki w roku 1308, kiedy to wieś była własnością biskupstwa poznańskiego . Od 1503 r. w rękach rodziny von Loben od ok. 1724 r. – von Rothenburg. Od ok. 1800 r. własność książąt von Hohenzollern–Hechingen. W roku 1804 wieś liczyła 596 mieszkańców.
Z obiektów zabytkowych można wymienić kościół p.w. Chrystusa Króla z roku 1800, zespół pofolwarczny z roku 1900, a także cmentarze: przykościelny i wiejski, oba z poł. XIX w.
 
Gęstowice - wzmiankowana w roku 1308 jako własność biskupstwa poznańskiego. Od roku 1437 była własnością rodziny Lossow, od ok. 1580 r. - rodziny Schlieben . W 1644 r. przeszła w ręce rodziny von Troschke, a ok. 1890 r. – rodziny Fournier . 
Z zachowanych zabytków wymienić można zespół folwarczny z końca XIX w., zabudowania mieszkalne oraz cmentarz ewangelicki parafialny  na którego terenie zachowane są liczne nagrobki wolnostojące.
 
Krosno Odrzańskie – początki Krosna, jako grodu plemiennego Dziadoszan i związanego z nim podgrodzia, sięgają VII wieku. Badania archeologiczne ustaliły początki grodu wraz z rozwojem przestrzennym, jako państwowej twierdzy na XI-XII wiek – czasy pierwszych Piastów. Regularny plan miasta z rynkiem i siecią ulic ukształtowany w XIII wieku, przez stulecia nie ulegał zmianie. Dopiero w 2 połowie XIX wieku, wraz z powstaniem przemysłu, zabudowa weszła na wysoki prawy brzeg Odry. Pomimo wielu zniszczeń dokonanych podczas II wojny światowej miasto zachowało średniowieczne rozplanowanie. W miejscowości znajduje się wiele obiektów objętych ewidencją konserwatorską wśród , których należy wymienić :
  • budynek banku przy ul. Bankowej z pocz. XX w.
  • budynek Urzędu Miejskiego ul. Parkowa z pocz. XX w. 
  • budynek szpitalny ul. Piastów kon. XIX w.
  • budynek hali fabrycznej ( obecnie sportowej ) ul. Pocztowa przeł . XIX / XX w.
  • budynek plebanii ul. Świerczewskiego kon. XIX w.
  • zamek – początki są związane z rozwijającym się ośrodkiem Krosna w XIII wieku, gdzie pierwotnie był budowlą drewnianą, sukcesywnie przekształcającą się w murowaną, na zamku bywali m. in książę Henryk Brodaty, księżna Jadwiga z mniszkami z trzebnickiego klasztoru. W związku z adaptacją zamku na siedzibie wdów po margrabiach brandenburskich, rozpoczęto jego renesansową przebudowę, ukończoną w 1510 r. Około poł. XVIII wieku zamek przestał pełnić funkcję rezydencjonalną. W 1818 r. w zamku mieściły się magazyn i prochownia, służące garnizonowi. Obecni stanowi zabezpieczoną ruinę.
spichlerz k. Zamku XVIII w.
- Kościół par. NMP, powstały pod koniec XIII wieku, zniszczony przez pożar w 1482 r., odbudowany w 1512  jako trójnawowa hala z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium i kwadratową wieżą od zachodu; kolejny pożar był w 1708 r., po którym odbudowa trwała w latach 1708-1729. Gotycką bryłę wzbogacono o transept, do wieży przybudowano parterowe aneksy, a korpus przekryto wysokim dachem manstradowym. Wieżę wieńczy hełm konstrukcji stalowej. 
  • Kościół fil. Św. Andrzeja 1887 r.
  • budynek poklasztorny XVIII w.
  • fragmenty murów miejskich XIV w.
W ewidencji znajduje się również wiele budynków mieszkalnych z murami , których powstanie datuje się na XVII, XIX i pocz XX w. 
Ewidencja konserwatorska obejmuje również kilka cmentarzy i są to:
  • teren pocmentarny (pierwotnie zajmowany przez franciszkanów , od 1545 r. użytkowany jako cmentarz) – pl. Bol. Prusa wraz z przyległym terenem opadającym w kierunku Odry . Obecnie na jego terenie zabudowa i ogródki działkowe,
  • teren pocmentarny (wokół kościoła p.w. św. Jadwigi) – ob. ul. Winnica, prawdop. 2 poł. XIX w. ewangelicki,
  • teren pocmentarny (wokół kościoła paraf.) XVI w. ewangelicki. Zlikwidowany , część wykorzystywana obecnie jako skwer miejski. Zachowane epitafia z XVI, XVII, i XVIII w., wmurowane w elewację kościoła.
  • miejsce pocmentarne – położony na wzgórzu z widokiem na Stare Miasto (ob. ul. Poznańska), 2 poł. XIX w. ewangelicki. Układ czytelny – założony na rzucie prostokąta z jedną aleją wzdłużną i trzema poprzecznymi , ob. skwer miejski,
  • cmentarz żołnierzy radzieckich – ul. Poznańska , 1949 r. układ zachowany – rzut trapezu, aleje w kształcie pięcioramiennej gwiazdy .
Lubogoszcz – wieś po raz pierwszy wzmiankowana w 1308 r. –  wchodziła wówczas w skład biskupstwa poznańskiego . Ok. 1400 r. w posiadaniu rodziny von Kittlitz , 1437 r. von Knobelsdorffów , od 1492 r. jako właściciel wymieniany Siegemund von Rothenburg . Od XVII w. stanowiła własność domenalną miasta Krosno . Ok. 1809 r. we wsi 216 mieszkańców.
 
Łochowice – wieś założona w XIII w. W 1521 r. lenno Kaspara von Maltitz . W późniejszym okresie należała do urzędu domenalnego w Krośnie . Od ok. 1800 r. w rękach rodziny Fournier . Po 1804 r. ponownie własność domenalna .
W ewidencji konserwatorskiej widnieją zabudowania dworskie z XVIII i XIX w. , budynek szkolny z pocz. XX w. oraz budynki mieszkalne .
Znajdujemy również dwa cmentarze:
  • przykościelny – z poł. XIX w.
  • ewangelicki z licznie zachowanymi nagrobkami z 2 poł. XIX w.   
Marcinowice – data lokacji wsi i jej wczesne dzieje nie są znane. Ok. 1801 r. należała do minoratu rodziny Grone .
We wsi znajdują się budynki mieszkalne i gospodarcze objęte ewidencją konserwatorską . 
Znajdujemy we wsi także ewangelicki cmentarz z czytelnym układem i licznie zachowanymi nagrobkami.
 
Maszewo- pierwsze wzmianki w 1251 r. W 1259 r. wieś wymieniona jako własność klasztoru cystersów w Lubiążu . W XVI w. własność urzędu domenalnego w Krośnie. W XIX w. folwark przeszedł w ręce prywatne . 
We wsi kilka zabytkowych budynków z pocz. XX w.
Znajdujemy również cmentarze:
  • przykościelny – 2 poł. XVI w. ewangelicki 
  • polny – 1 poł. XX w. ewangelicki z licznymi płytami nagrobnymi
  • leśny – ewangelicki 2 poł. XX w.
Osiecznica – po raz pierwszy wzmiankowana w 1202 r. jako własność klasztoru cystersów w Lubiążu. W 1417 r. własność klasztoru dominikanów z Krosna. Po reformacji stała się domeną miasta Krosno . 
W rejestrze konserwatorskim znajduje się kilka domów mieszkalnych z XIX w. , zabudowania dworskie z XIX w. oraz park dworski z przeł. XVIII/ XIX w. 
Ewidencja obejmuje również cmentarze :
  • w środku wsi ewangelicki z zachowanym pomnikiem poległych w czasie I wojny światowej 
  • za wsią nad brzegiem Odry – ewangelicki z licznymi nagrobkami 
  • przykościelny – ewangelicki z czytelnym układem ob. nieczynny.
Radomicko – pierwsze wzmianki w 1308 r. – wieś należała do biskupstwa poznańskiego. W XIX w. znajdowała się w rękach rodziny von Voss . 
W ewidencji konserwatorskiej zabudowania mieszkalne i gospodarcze  oraz nieczynny cmentarz ewangelicki z XIX w. położony w lesie za wsią .
 
Rzeczyca – po raz pierwszy wzmiankowana w 1308 r. – wieś stanowiła wówczas własność biskupstwa poznańskiego . W XVIII w. przeszła na własność rodziny von Oppen , po 1818 r. rodziny Petsch . W 1732 r. konsekracja kościoła .
Brak ewidencji konserwatorskiej zabytków .   
W ewidencji znajdujemy trzy cmentarze :
wiejski – 2 poł XIX w. ewangelicki , ob. użytkowany . Zachowane liczne nagrobki .
dworski – pocz. XX w. ewangelicki ,nieczynny.
parafialny – położony w lesie , XIX w. ewangelicki, ob. nieczynny
 
Struga – wzmiankowana po raz pierwszy w 1308 r. jako własność biskupstwa poznańskiego . W XIX w. w posiadaniu książąt von Hohenzollern – Hechingen .
Brak ewidencji konserwatorskiej .- wieś założona w średniowieczu . W 1 poł. XIII w. włączona do latyfundium opactwa lubiąskiego . W okresie późniejszym własność urzędu domenalnego w Krośnie . W roku 1550 wieś liczyła 120 mieszkańców , a w roku 1801 -170 .
Na terenie wsi znajdują się zabytkowe zabudowania mieszkalne z pocz. XX w.   
 
Zobacz »